Ban quản lý các cảng cá Tam Quan, Đề Gi và Quy Nhơn đã chủ động thiết lập các điểm thu gom rác thải nhựa, giúp tàu cá có nơi tập kết rác sau mỗi chuyến ra khơi. Đồng thời, tỉnh cũng thành lập đội thu gom rác thải từ tàu cá, tận dụng nguồn nhân lực sẵn có của đội vệ sinh môi trường tại cảng để đảm bảo rác thải nhựa sinh hoạt từ tàu được phân loại, thu gom và chuyển giao đến các cơ sở tái chế. Việc quản lý rác thải nhựa ngay từ đầu nguồn giúp giảm thiểu ô nhiễm đại dương, thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn và hướng đến phát triển xanh bền vững.
Toàn cảnh cảng cá Tam Quan, thị xã Hoài Nhơn.
Cảng cá Tam Quan (thị xã Hoài Nhơn) là một trong những cảng cá lớn nhất miền Trung, nơi tập trung hàng trăm tàu thuyền đánh bắt xa bờ. Trước đây, do lượng rác thải từ hoạt động đánh bắt đổ về nhiều, khu vực này từng đối mặt với nguy cơ ô nhiễm nghiêm trọng. Nhằm khắc phục tình trạng này, nhiều giải pháp đã được triển khai kịp thời.
Theo đó, việc đặt thùng rác phân loại tại cảng đã giúp ngư dân dễ dàng bỏ rác đúng nơi quy định. Ngoài ra, cảng còn tổ chức thu gom rác thải nhựa định kỳ, khuyến khích các tàu cá mang rác về bờ để xử lý thay vì vứt xuống biển. Nhờ đó, cảng Tam Quan đã có những thay đổi rõ rệt, trở thành mô hình cảng biển sạch, thân thiện với môi trường.
Cảng Đề Gi (huyện Phù Cát) không chỉ là nơi tập trung tàu thuyền mà còn là điểm du lịch hấp dẫn. Tuy nhiên, rác thải từ hoạt động du lịch, đặc biệt là rác nhựa từng khiến môi trường biển bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Hiện nay, chính quyền địa phương đang tích cực triển khai các biện pháp nhằm giảm thiểu ô nhiễm tại khu vực này.
Kêu gọi ngư dân cam kết “đánh bắt sạch”, không vứt lưới rách, bao bì nilon xuống biển.
Là một trong những cảng cá sầm uất nhất Bình Định, cảng cá Quy Nhơn (TP. Quy Nhơn) từng đối mặt với lượng rác thải lớn từ tàu thuyền và hoạt động buôn bán hải sản. Tuy nhiên, nhờ sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền và các tổ chức bảo vệ môi trường, cảng cá này đang có sự thay đổi tích cực.
Chính quyền đã tuyên truyền cho ngư dân và tiểu thương tại cảng về tác hại của rác thải nhựa. Đồng thời, phối hợp với các tổ chức bảo vệ môi trường triển khai chiến dịch “Nói không với rác thải nhựa” trong hoạt động buôn bán hải sản. Thực hiện chương trình thí điểm trên 200 tàu cá thu gom rác nhựa ngoài khơi và mang về đất liền để xử lý.
Ngoài ra, cơ chế khuyến khích ngư dân thu gom rác nhựa cũng được áp dụng. Theo đó, khi về bờ, rác nhựa sẽ được cảng cá thu gom và phân loại, sau đó tiến hành ép bằng máy chuyên dụng nhằm tối ưu hóa quá trình tái chế.
Giám đốc Ban Quản lý Cảng cá Quy Nhơn, ông Đào Xuân Thiện cho biết, việc triển khai phương án trên vẫn gặp một số khó khăn do lượng rác thải thu gom chưa đủ nhiều để tạo nguồn kinh phí duy trì hoạt động. Do đó, tỉnh đang xem xét cấp thêm ngân sách để hỗ trợ công tác thu gom và xử lý rác nhựa.
“Hiện nay, tỉnh đang cấp kinh phí để đấu thầu sử dụng thiết bị đa chức năng, bao gồm vớt rác, chữa cháy ban đầu và hút bùn bề mặt. Ban Quản lý cảng cá sẽ là đơn vị giám sát hoạt động này”, ông Thiện cho biết.
Nhà thu gom rác thải từ tàu cá ngoài khởi đem về đất liền ở Cảng cá Quy Nhơn.
Ông Thiện cũng đánh giá việc thu gom rác thải từ đại dương tuy chưa đạt số lượng lớn nhưng đã góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ môi trường biển. Khi một tàu thực hiện, các tàu khác sẽ học tập và nhân rộng mô hình này. Việc sử dụng thiết bị đa chức năng được kỳ vọng sẽ mang lại hiệu quả tích cực trong công tác bảo vệ môi trường biển.
Hiện nay, cảng cá đã đưa vào sử dụng thí điểm 200 túi rác và tỉnh cũng đang xin thêm hỗ trợ để cấp 3.000 túi rác cho các tàu cá hoạt động trong khu vực. Tuy nhiên, ý thức của ngư dân trong việc bảo vệ môi trường cũng chưa được cao, do đó, còn nhiều điểm trên cảng vẫn còn tồn đọng rác thải.
Nhiều loại rác thải nhựa vẫn còn tồn đọng trên mặt nước ở cảng cá Quy Nhơn.
Những thay đổi tại cảng Tam Quan, Đề Gi và Quy Nhơn là minh chứng rõ ràng cho thấy mục tiêu xây dựng cảng biển không rác thải nhựa là khả thi nếu có sự chung tay của chính quyền, ngư dân và doanh nghiệp. Với những nỗ lực không ngừng, các cảng biển ở Bình Định không chỉ sạch đẹp hơn mà còn góp phần bảo vệ hệ sinh thái biển, phát triển du lịch bền vững và nâng cao chất lượng đời sống ngư dân.
