Gỡ 'nút thắt' phát triển nhà ở xã hội

Thiếu nguồn cung

Theo báo cáo kết quả thực hiện Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ NOXH cho đối tượng TNT, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030” của Bộ Xây dựng, ngay sau khi Đề án được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 338/QĐ-TTg ngày 3/4/2023, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã có chỉ đạo đối với Bộ Xây dựng, các bộ, ngành, địa phương căn cứ theo thẩm quyền tập trung triển khai Đề án.

Tại Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 5/1/2024 về "Nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách Nhà nước năm 2024", Chính phủ đặt mục tiêu năm 2024, cả nước hoàn thành 130.000 căn hộ NOXH.

Đến cuối tháng 3/2024, cả nước đã quy hoạch 1.249 khu đất, với quy mô 8.390 ha làm NOXH, tăng thêm 5.031 ha so với năm 2020. Kết quả triển khai thực hiện dự án NOXH đến thời điểm này, cả nước có 499 dự án NOXH đã được triển khai, với quy mô hơn 411.250 căn. Trong đó, đã hoàn thành 71 dự án, 37.868 căn; khởi công xây dựng 127 dự án, 107.896 căn; có 301 dự án được chấp thuận chủ trương đầu tư, 265.486 căn.

Với sự quan tâm chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và sự vào cuộc của các bộ, ngành, địa phương, việc phát triển NOXH thời gian qua đã được nhiều địa phương tích cực thu hút đầu tư, khẩn trương khởi công. Đặc biệt, gói tín dụng 120.000 tỷ đồng cho vay NOXH, đã được các ngân hàng cam kết cấp tín dụng cho 15 dự án, với số tiền khoảng 7.000 tỷ đồng, trong đó đã có 8 dự án tại 7 địa phương được giải ngân với số vốn khoảng 640 tỷ đồng.

Tuy nhiên, Bộ Xây dựng thống kê, bên cạnh một số địa phương có cách làm tốt, đẩy nhanh tiến độ các dự án theo Đề án, vẫn còn nhiều địa phương mặc dù có nhu cầu lớn về NOXH do tập trung nhiều khu công nghiệp, đông công nhân, người lao động tập, nhưng việc đầu tư xây dựng NOXH cong hạn chế so với mục tiêu đề ra. 

Nguyên nhân được Bộ Xây dựng chỉ ra đó là: Cơ chế, chính sách phát triển NOXH, NOCN chưa đáp ứng nhu cầu thực tiễn, chưa được bổ sung, sửa đổi kịp thời trong giai đoạn đầu của Đề án; trình tự thủ tục đầu tư xây dựng, xác định điều kiện mua, thuê mua, thuê NOXH còn phức tạp và kéo dài; các chính sách ưu đãi cho chủ đầu tư dự án NOXH, NOCN đã ban hành chưa đủ hấp dẫn…

Bên cạnh đó, Luật Nhà ở 2023, Luật Kinh doanh BĐS 2023, Luật Đất đai 2024… được thông qua đã có nhiều cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, cắt giảm thủ tục hành chính, tăng cường ưu đãi chủ đầu tư, nông nhân, lực lượng vũ trang được hưởng thêm các chính sách riêng về nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp, cắt giảm quy định, điều kiện thụ hưởng NOXH... nhưng phải đến ngày 1/1/2025, các bộ luật mới có hiệu lực thi hành.

Mặt khác, nhiều địa phương chưa quan tâm phát triển NOXH, NOCN, người lao động khu công nghiệp, chưa đưa các chỉ tiêu phát triển NOXH, NOCN vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm và hàng năm, chưa xác định rõ quỹ đất cho phát triển NOXH trong quy hoạch đô thị, khu công nghiệp ngoài quỹ đất 20% NOXH trong các dự án nhà ở thương mại. 

Ngoài ra, nhiều địa phương chưa quyết tâm, chủ động trong việc thực hiện nhiệm vụ được giao tại Đề án; chưa ban hành Kế hoạch triển khai Đề án để đảm bảo hoàn thành mục tiêu. Đáng chú ý, một số địa phương trọng điểm mặc dù có nhu cầu về NOXH lớn, nhưng việc đầu tư NOXH còn hạn chế so với mục tiêu của Đề án đến năm 2025…